Surgical Mask တပ္ဆင္နည္း အမွားနဲ႔ အမွန္ (ေဇာ္ဂ်ီ)
တေန႔က ထူးဆန္းေသာ ပိုစ့္ကေလးကိုဖတ္လိုက္ရပါတယ္။" Mask တပ္ထားတာ ကို ျဖဳတ္ ယူၿပီး အစိမ္းကို အတြင္းဘက္ အျဖဴကို အျပင္ ဘက္ ျပန္တပ္ ေပးတယ္.... ဆရာဝန္က ေျပာတယ္ အစိမ္း ကို အျပင္မွာ ထားရင္ ကိုယ့္ဆီက ေရာဂါ ေတြ အျခားသူ ကိုကူးမွာ စိုးလို႔တဲ့ အျဖဴကို အျပင္ မွာ ထားရင္ အျပင္က အနံအသက္ ေတြ ေရာဂါ ေတြ မဝင္ေအာင္ လို႔ တဲ့."လြဲေတာ့ေနၿပီ
ခက္တာက နာမယ္ႀကီးေဆး႐ုံႀကီးက ဆရာဝန္ကေျပာတာ ဆိုေတာ့ ရွဲလိုက္ၾကတာဝက္ဝက္ကြဲ။
အင္တာနက္မွာရွာရင္လည္း အဲလို အျဖဴက အျပင္က၊ အစိမ္းက အျပင္ကလို႔ ေရးထားတာေတြရွိေနတာကိုး။
အဲဒီလိုတပ္ရမယ္ဆိုတာ အေထာက္အထားတကယ္ရွိသလား၊ Evidence Based ?
အေၾကာင္းအရာတခုကို လက္မခံမီ၊ လက္ဆင့္ဆက္မကမ္းမီ အမွန္အမွားေဝဘန္ၾကည့္ရေအာင္။ေခတ္ႀကီးကလည္း Evidence Based Medicine ဆိုတဲ့ အေထာက္အထားကို အေျခခံတဲ့ ေဆးပညာကိုမွ လက္ခံၾကတာေလ၊
တကယ္ေတာ့ ဘုရားေခတ္ကတည္းက ကာလာမ သုတၱန္မွာ ေဝဘန္စဥ္းစားဆင္ျခင္ၿပီးမွ အယူအဆတခုကို လက္ခံဖို႔ ေဟာထားၿပီးသားပါ။
ေဆးပညာဟုသုတနဲ႔ ပတ္သက္လ်င္
WHO လိုအဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ ေဆးတကၠသိုလ္နဲ႔ တြဲထားတဲ့ ေဆး႐ုံႀကီးေတြ ၊ အစိုးရက်န္းမာေရးဌာနေတြ ( ဝက္ဘ္ဆိုဒ္လိပ္စာမွာ .gov, .edu, org, ac.uk စတာေတြနဲ႔ ဆုံးတာေတြက ပိုယုံၾကည္ရပါတယ္။ ဥပမာUSA က https://www.nih.gov/, https://www.cdc.gov/, https://www.mayoclinic.org, https://www.cancer.org/, UK က https://www.nhs.uk/, စသည္တို႔က အခ်က္အလက္ေတြကိုေတာ့ သံသယျဖစ္စရာမရွိႏိုင္ပါ။
အဲဒီလို အတြင္းအျပင္ ေျပာင္းတပ္တာ မွားတယ္ဆိုတဲ့ အေထာက္အထားအက်ဥ္း
၁. ႏိုင္ငံအမ်ားစုမွာ သုံးေနတဲ့ သုံးလႊာပါ Surgical mask ေတြမွာ အျပင္ဆုံးလႊာနဲ႔ အတြင္းလႊာေတြကို မတူညီတဲ့လုပ္ေဆာင္မႈေတြအတြက္ မတူတဲ့ ပစၥည္းေတြကိုသုံးထားပါတယ္၊ အတြင္းနဲ႔ အျပင္ေျပာင္းသုံးလိုက္တာနဲ႔ ဆိုင္ရာပစၥည္းကို ေ႐ြးခ်ယ္သုံးရတဲ့ ဦးတည္ခ်က္ေပ်ာက္သြားပါတယ္။၂. တကယ္ ေလကို စစ္ေပးတဲ့ အလယ္လႊာကို စစ္ေဆးၾကတဲ့ ဘယ္ဌာန၊ ဘယ္ထုတ္လုပ္သူကမွ unidirectional filter လို႔ ေဖၚျပထားတာမရွိပါ။ဘယ္ဖက္ကလာတဲ့ အမႈန္အမႊားကို ျဖစ္ျဖစ္ သူတတ္ႏိုင္သေလာက္ တားထားပါတယ္။
၃. Surgical mask က အရည္ droplet နဲ႔ အမႈန္မႊားေတြကို ကာကြယ္ဖို႔သာျဖစ္ၿပီး အေငြ႕နဲ႔အနံ႔ကို မကာကြယ္ပါ။
၄. Surgical mask က အျပင္ကဝင္လာတဲ့ အမႈန္ကို စစ္ေပးတဲ့ ေနရာမွာ ကာကြယ္မႈအနည္းငယ္ရႏိုင္ေပမယ့္ ႏႈတ္ခမ္း အနားေတြက မ်က္ႏွာေပၚမွာ လုံေန ေစ့ေနေအာင္ ကပ္မေနတာေၾကာင့္ mask ႏႉတ္ခမ္းေဘးေတြကေတြဝင္လာတဲ့ ေလကို စစ္မေပးႏိုင္တာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ေျပာင္းျပန္ပဲတပ္တပ္ အတည့္ပဲတပ္တပ္ filter လုပ္ေပးႏိုင္တာကေတာ့ ပိုမထူးပါဘူး။
၅. တခုရွိတာက ေျပာင္းျပန္ေျပာင္းၿပီး အျဖဴကို အျပင္ဘက္ထားတပ္လ်င္ စင္လာတဲ့ အရည္နဲ႔ အရည္မႈန္ေတြကို ကာကြယ္ေပးဖို႔ လုပ္ထားတဲ့ အျပင္လႊာက အတြင္းဘက္ကို ေရာက္သြားတာေၾကာင့္ Surgical mask ရဲ႕ ကာကြယ္ေပးႏိုင္စြမ္းေလ်ာ့သြားပါတယ္။ mask ကိုအရည္စင္လာလ်င္ အလြယ္တကူစိုသြားႏိုင္ၿပီး စိုသြားတဲ mask ကသူလုပ္ရမယ့္ အလုပ္ကို မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။
၆။ ႏိုင္ငံတကာ က်န္းမာေရးဌာနေတြနဲ႔ ပစၥည္းထုတ္လုပ္သူေတြက လမ္းၫႊန္ထားတာေတြကို ၾကည့္လ်င္ အားလုံးက တပ္ဆင္ပုံတနည္းထဲကိုသုံးပါတယ္။ အေရာင္ပါတာ အျပင္ဘက္ ၊ အျဖဴကအတြင္းပါ။ ဟိုဘက္ ဒီဘက္ လွည့္သုံးပါလို႔ မပါပါ။
အခ်ဳပ္ရလ်င္ေတာ့ Surgical Mas ကိုတပ္လ်င္ စနစ္တက် တပ္နည္းတမ်ိဳးသာရွိပါတယ္။ ဘယ္ရည္႐ြယ္ခ်က္နဲ႔သုံးသုံး အေရာင္ရွိတဲ့ မ်က္ႏွာျပင္ကအျပင္၊အျဖဴကအတြင္းဘက္ပါ၊ လုံးဝ မေျပာင္းပါ။ မတူဘူးလို႔ေရးေနသူေတြက သူတို႔ ယူဆခ်က္ကိုေရးတာသာျဖစ္ၿပီး ခိုင္မာတဲ့ အေထာက္အထားလုံးဝမရွိေသးပါ။
မွန္ကန္ေသာSurgical Mask တပ္ဆင္နည္းနဲ႔ျပန္ ျဖဳတ္နည္း
Mask ကို စနစ္တက် တပ္ဆင္ပုံ အဆင့္ဆင့္
၁. Mask ကို လက္နဲ႔ မထိမီလက္ ၂ဘက္ကို ဆပ္ျပာ (သို႔) ပိုးသတ္ေဆးရည္နဲ႔ ေဆးေၾကာ သန္႔စင္ပါ။
၂. Mask ကို ဘူးထဲကထုတ္ၿပီး မ်က္ႏွာျပင္ ၂ ဘက္လုံးမွာ အေပါက္အၿပဲရွိမရွိစစ္ေဆးပါ။
၃, အေပၚဘက္ ေအာက္ဘက္ကို ေသခ်ာၾကည့္ပါ။ ေကြး၍ရေသာ သတၱဳခ်ာင္းကေလးပါတဲ့ ဘက္က အေပၚဘက္ပါ။
၄. ဘယ္ဘက္က အတြင္းဘက္၊ အျပင္ဘက္ဆိုတာကို ၾကည့္ပါ။ အေရာင္ပါတဲ့ ဘက္က အျပင္ဘက္ျဖစ္ၿပီး အျဖဴေရာင္ဘက္က မ်က္ႏွာနဲ႔ ထိတဲ့ အတြင္းဘက္ပါ။
၅. (က) နားကို ခ်ိတ္တဲ့ သားရည္ႀကိဳးနဲ႔ Mask ျဖစ္ပါကအဲဒီနားခ်ိတ္ႀကိဳးကြင္း၂ခုကေနကိုင္ၿပီး နားမွာဆြဲခ်ိတ္ပါ။
(ခ) ႀကိဳးခ်ည္ရေသာ Mask မ်ိဳးျဖစ္ပါက Mask ကိုႏွာေခါင္းေပၚေရာက္ေအာင္အုပ္ၿပီး အေပၚႀကိဳး ၂ ေခ်ာင္းကို ဆြဲကာ ေနာက္ေစ့ အထက္မွာ ကြင္းေလွ်ာခ်ည္ပါ။
၆. Mask အေပၚဘက္ကို ႏွာေခါင္းေပၚမွာ ကပ္ေနရန္ ႏွာေခါင္းအရင္းေပၚေရာက္ေနတဲ့ သတၱဳေခ်ာင္းကို အသာညႇစ္ၿပီးပုံသြင္းပါ။
၇. ႀကိဳးခ်ည္ရေသာ Mask မ်ိဳးျဖစ္ပါကေအာက္သိုင္းႀကိဳး ၂ေခ်ာင္းကို လည္ပင္းအေနာက္မွာပတ္ခ်ည္ပါ။
၈. Mask ေအာက္နားအစကပါးစပ္နဲ႔ ေမးေစ့ကို ဖုံးေအာင္ ေမးေအာက္ေရာက္တဲ့အထိဆြဲခ်ပါ။
Mask ကို စနစ္တက် ျဖဳတ္ပုံ အဆင့္ဆင့္
၁. Mask ကို လက္နဲ႔ မထိမီလက္ ၂ဘက္ကို ဆပ္ျပာ (သို႔) ပိုးသတ္ေဆးရည္နဲ႔ ေဆးေၾကာ သန္႔စင္ပါ။
Mask အရွိ႕ အျပင္ဘက္မ်က္ႏွာျပင္ဟာ မသန္႔ရွင္းေတာ့တာေၾကာင့္ လက္နဲ႔ မထိမိေအာင္ အထူးသတိထားပါ။
၂. နားကို ခ်ိတ္တဲ့ သာရည္ႀကိဳးနဲ႔ Mask ျဖစ္ပါကအဲဒီနားခ်ိတ္ႀကိဳးကြင္း၂ခုကေနကိုင္ၿပီ အသာဆြဲျဖဳတ္ကာမ်က္ႏွာကေန အေဝးကိုခြာထုတ္ပါ။
၃. ႀကိဳးခ်ည္ရေသာ Mask မ်ိဳးျဖစ္ပါက ေအာက္ဘက္ကႀကိဳးကို အရင္ျဖည္ပါဦ ၿပီးမွ ေအပၚဘက္ကႀကိဳးကို ျဖည္ၿပီး မ်က္ႏွာကေန အေဝးကိုခြာထုတ္ပါ။
၄. Mask ကို အမႈိက္ပုံးထဲသို႔ ေသခ်ာပစ္ၿပီး လက္၂ဘက္ကို ဆပ္ျပာ (သို႔) ပိုးသတ္ေဆးရည္နဲ႔ ေဆးေၾကာ သန္႔စင္ပါ။
Mask ကို မ်က္ႏွာမွာ တပ္လိုက္ရင္ အသက္ရွဴသြင္းတာနဲ႔ ေလထဲက အမႈန္အမႊားနဲ႔ ပိုးေတြက အျပင္ဘက္ေရာက္ေနတဲ့ မ်က္ႏွာျပင္မွာကပ္က်န္ေတာ့တာပါ (ဒီ ဇာတ္လမ္းမွာေတာ့ အစိမ္းဘက္ေပါ့) အလြန္ေသးငယ္တဲ့အမႈန္ေတြပဲ ေလနဲ႔အတူ ျဖတ္ဝင္သြားပါတယ္။
ဒါကို ဆရာဝန္က လူနာတပ္ထားတာမွားေနလို႔ဆိုၿပီး ျပန္ျဖဳတ္၊ ေျပာင္းျပန္လွန္ၿပီး ျပန္တပ္ေပးလိုက္ေရာ။
အဲဒီမွာအေစာပိုင္းတုန္းက အမႈန္နဲ႔ပိုးေတြကပ္ေနတဲ့ အစိမ္းဘက္က အတြင္းဘက္ကိုေရာက္ ၿပီးလူနာပါးစပ္နဲ႔ ႏွာေခါင္းကိုထိ၊ သူလည္းအသက္လည္းရွဴသြင္းေရာ အဲဒီမ်က္ႏွာျပင္မွာ အေစာပိုင္းကစုေဆာင္းထားသမွ် အမႈန္အမႊားနဲ႔ပိုးေတြ ကို ႏွာေခါင္းထဲ တခါတည္းစုပ္သြင္းလိုက္ေတာ့တာပါပဲ။
စနစ္တက် Mask ျဖဳတ္နည္းမွာ အဲဒီမ်က္ႏွာျပင္ကို လက္နဲ႔ေတာင္ မထိေအာင္သတိထားခိုင္းပါတယ္။
ဆရာဝန္က တကယ္ ပညာေပးခ်င္ရင္ လူနာသုံးေနတဲ့ mask ကိုျဖဳတ္ၿပီး အသစ္တခုေပးပါ။
အခုေတာ့ တကယ့္ infection control procedure ရဲ႕ အ႐ိုးရွင္းဆုံးအျခခံကိုေတာင္ မသိဘူး
ဒါမွမဟုတ္ အေလးမထားဘူး ျဖစ္သြားပါတယ္၊
ဒီလို ေရာဂါကာကြယ္ေရး အေျခခံကိုေတာင္ မသိတဲ့ ဆရာဝန္ကေျပာတဲ့ Mask တပ္နည္းကေကာ တကယ္ မွန္ပါေတာ့မလား။
အေထာက္အထား အေသးစိပ္ကို ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္
အဲဒီဆရာဝန္ေျပာတယ္ဆိုတဲ့ Surgical Mask တပ္နည္းအယူအဆရဲ႕ အရင္းအျမစ္ကေတာ့ Surgical Mask ဆိုတဲ့ ခြဲစိပ္ခန္းသုံး ႏွာေခါင္းစည္းေတြရဲ႕ တည္ေဆာက္ပုံနဲ႔ အလုပ္ပုံကို ေသေသခ်ာခ်ာ မသိတာရယ္ Surgical Mask ရဲ႕ မူလ အစရယ္ေၾကာင့္လို႔ ယူဆရပါတယ္။
အဲဒီမွာ Surgical Mask ဆိုတာ တပ္ဆင္ထားသူထံက ပိုးေတြကို အျပင္ကို မျပန္႔ေအာင္ကာကြယ္တာ လို႔ အမ်ားက နားလည္ထားပါတယ္။ မွန္လည္းမွန္ပါတယ္။ သူတို႔ တပ္ဆင္တဲ့ နည္းက အေရာင္ရွိတဲ့ ဘက္ကို အျပင္မွာထားတပ္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ အေတြးပိုနက္သူေတြက Surgical Mask ဆိုတာ ပိုးမႊားနဲ႔ အမႈန္ေတြ အျဖဴဘက္မ်က္ႏွာျပင္ကေန အစိမ္း ( သို႔မဟုတ္ အျပာ) ဘက္ကို မေရာက္ေအာင္တားဆီးေပးတယ္။ unidirectional filter ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ကိုယ္က အျပင္က အမႈန္ေတြကို ကိုယ့္ႏွာေခါင္းနဲ႔ပါးစပ္ထဲ မဝင္ေစခ်င္လ်င္ ေျပာင္းျပန္ျပန္တပ္ရမယ္။ ဒီေတာ့မွ အျဖဴကအျပင္ အစိမ္းကအတြင္းမွာေနေတာ့ ကိုယ္ရွဴသြင္းလိုက္တဲ့ ေလကို စစ္ထုတ္ကာကြယ္ေပးတယ္။
ေတြးလိုက္တာကေတာ့ အဟုတ္ပဲ။
ဒီလိုေတြးသူေတြ ေမ့ေနတာက Surgical Mask က တပ္ဆင္ထားသူ ဆရာဝန္ဆရာမ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းေတြရဲ႕ ႏွာေခါင္းနဲ႔ ပါးစပ္ထဲကို ေရာဂါပိုးရွိတဲ့ ေသြးေတြ၊ လူနာရဲ႕ ခႏၶာကထြက္တဲ့ အရည္ေတြ မဝင္ေအာင္လည္းတာဆီးေပးတယ္ဆိုတာပါ။
ဟုတ္မဟုတ္သိဖို Surgical mask ေတြအေၾကာင္း အေထာက္အထားကေလးေတြ ရွာၾကည့္ၾကရေအာင္။
၂. တပ္ဆင္ထားသူရဲ႕ ပါးစပ္နဲ႔ ႏွာေခါင္းထဲက အသက္ရွဴထုတ္လို႔၊ ႏွာေခ် ေခ်ာင္းဆိုးလို႔၊ စကားေျပာလို႔ထြက္လာတဲ့ တံေတြး၊ ႏွာရည္၊ တို႔နဲ႔ အတူ ပါလာတဲ ေရာဂါပိုးေတြ အနားပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ သူတပါးဆီ ျပန္႔မသြားေအာင္ တားဆီးဖို႔ပါ။ Mask လို႔ေခၚၾကပါတယ္။ (အတြင္းကထြက္တာကို စစ္ေပးတာ) ဒါေပမယ့္ Mask ေတြဟာ အျပင္ကဝင္လာတဲ့ ေလကိုလည္း အမႈန္မႊားေတြမပါေအာင္စစ္ေပးပါေသးတယ္။ (အျပင္ကဝင္တာကို စစ္ေပးတာ)
ဆိုရာမွာ ႏွာေခါင္းနဲ႔ ပါးစပ္ကိုဖုံးထားတဲ့ မ်က္ႏွာေပၚမွာ သက္ေတာင့္သက္သာစြာ တပ္ဆင္ထားတဲ့အကာအကြယ္ပါ။ ဖုန္မရွဴမိေအာင္သုံးတဲ့ စကၠဴ Mask, အဝတ္နဲ႔ ခ်ဳပ္ထားတဲ့ Mask အျပင္ အမ်ားသိတာက Surgical mask ဆိုတဲ့ ေဆး႐ုံသုံး Mask ပါ။ အမ်ားအားျဖင့္ အစိမ္းနဲ႔ အျပာဆိုၿပီးလာပါတယ္။ က်န္းမာေရးဌာနေတြမွာ Dental Mask, Medical procedure mask, Isolation mask, Laser mask ဆိုတာေတြလည္းရွိေပမယ့္ Surgical Mask လို႔ပဲ လူသိမ်ားပါတယ္။
၁. အလႊာသုံးလႊာပါ Filter အ႐ြက္၊
၂. သူ႔ရဲ႕ အေပၚဘက္ဆုံးနားမွာ ႏွာေခါင္းေဘးမွာ လြတ္မေနေအာင္ ျပန္ဖိေပးဖို႔ လိုသလို ပုံသြင္းလို႔ရတဲ့ သတၱဳေခ်ာင္း၊
၃. ေဘးမွာ နားကိုခ်ိန္ဖို႔ေမွ်ာ့ႀကိဳးကြင္း (သိူ႔) ေခါင္းကို ပတ္ခ်ည္ဖို႔ႀကိဳး တို႔ပါပါတယ္။
အလႊာသုံးလႊာ
Filter သုံးလႊာ
၁. ပထမအလႊာ ( အတြင္းလႊာ) ကို ေပ်ာ့ေျပာင္းၿပီး အရည္အလြယ္တကူမစိုႏိုင္တဲ့ airlaid4 paper နဲ႔ လုပ္ထားပါတယ္၊ မ်က္ႏွာေပၚကအေမႊး၊ ေခြၽး၊ သြားရည္, ႏွာရည္ စတာေတြ Mask အထဲကို မဝင္ေအာင္တားေပးပါတယ္။ တခ်ိ႕ကေတာ့အစိုဓါတ္ကိုစုပ္တယ္ဆိုပါတယ္။
၂. အလယ္လႊာ Filter ကေတာ့ ေရစိုခံ polypropylene ဆိုတဲ့ ပလတ္စတစ္အမွ်င္တမ်ိဳးကိုသုံးထားၿပီး လုပ္ထားပါတယ္။ ဘက္တီးရီးယား၊ ခႏၶာမွထြက္ေသာအရည္မႈန္ droplet မ်ား၊ မသန္႔ရွင္းေသာအမႈန္အမႊားမ်ားကို ရႈသြင္းတဲ့ေလထဲဆက္ပါမလာေအာင္ တားဆီးစစ္ထုတ္ဖို႔ပါ။
၃. တတိယအလႊာ ( အျပင္လႊာ) ကလည္း ေရစိုခံ polypropylene ဆိုတဲ့ ပလတ္စတစ္အမွ်င္ နဲ႔ လုပ္ထားၿပီး မသန္႔တဲ့ အရည္၊ ေသြး စတာေတြကို မ်က္ႏွာကိုစင္လာတဲ့ အခါ Mask ထဲကို ဝင္မလာေအာင္တားေပးဖို႔ပါ။ ဒါကအေရးႀကီးပါတယ္ Mask ေတြေရစိုလ်င္ အကာကြယ္ မေပးႏိုင္ေတာ့လို႔အသစ္လဲရပါတယ္။
ဒီတည္ေဆာက္ပုံအရ အလႊာ ၃ လႊာပါ Surgical mask ေတြမွာ စထုတ္ကတည္က ဘယ္အလႊာက အတြင္း ဘယ္အလႊာက အျပင္ဆိုတာ သတ္မွတ္ၿပီး တလႊာခ်င္းစီအတြက္ သုံးတဲ့ပစၥည္းကို စနစ္တက် ေ႐ြးခ်ယ္ထားပါတယ္။
လိုအပ္သလို အတြင္း အျပင္ေျပာင္းလွည့္ၿပီးသုံးလို႔ရတယ္ဆိုတဲ့ ေ႐ြးခ်ယ္စရာကို ဘယ္ထုတ္လုပ္သူကမွ်ေပးမထားပဲ တပ္ဆင္ရမယ့္ ပုံစီကတခုည္းသာရွိတာကို ေတြ႕ရပါတယ္.
ေနာက္တခုကေတာ့ ေလကို အဓိက စစ္ထုတ္ေပးတဲ့ အလယ္လႊာက စစ္ထုတ္ပုံကို တဘက္သြား ( unidirectional filter) လို႔ ေဖၚျပထားတာ သတ္မွတ္ထားတာ လုံးဝ မရွိပါ။ အဲလို unidirectional filter ျဖစ္ေနခဲလ်င္ စက္႐ုံမွာ ဘက္မွားမခ်ဳပ္မိဖို႔ စနစ္တခုထားရပါေတာ့မယ္။ ဥပမာ မ်က္ႏွာျပင္ ၂ဘက္ အေရာင္နဲ႔ ခြဲျခားတာမ်ိဳး၊ ဒါေပမယ့္ အဲလို လုံးဝမရွိပါ။ ဆိုလိုတာကေတာ့ အလယ္လႊာက ေလကို ဘယ္ဘက္ကို ရႈသြင္းသြင္း အတူတူပဲ စစ္ထုတ္ ကာကြယ္ေပးမွာပါ။
အဓိကကေတာ့
၁. ေနမေကာင္းသူမ်ား သူတို႔ရဲ႕ ႏွာရည္ တံေတြးစသည္တို႔ထဲရွိ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းပိုးမ်ား ပတ္ဝန္းက်င္ကို ျပန္႔ႏွံကူးစက္ျခင္းမွ ကာကြယ္ရန္ ဝတ္ဆင္သည္။ (ထြက္ေလကို စစ္ေပးတာ)
၂. က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းမ်ား သူတို႔ရဲ႕ ႏွာရည္ တံေတြးစသည္တို႔ထဲရွိ ေရာဂါပိုးမ်ား သူတို႔ကုသေပးေန၊ ခြဲစိပ္ေပးေနေသာ လူနာေပၚသို႔ မေတာ္တဆ က်ေရာက္ ေရာဂါေရစခ်င္းမွ ကာကြယ္ရန္ (ထြက္ေလကို စစ္ေပးတာ)
၃. တပ္ဆင္ထားသူကို ေဘးျဖစ္ေစတတ္ေသာအရာမ်ား မွကာကြယ္ေပးရန္ ဥပမာ အမႈန္ အမႊားမ်ား၊ စင္ထြက္လာေသာ ေသြး၊ ခႏၶာမွထြက္ေသာအရည္မ်ား၊ မသန္႔ေသာ လက္ျဖင့္ မ်က္လုံး၊ ႏွာ ေခါင္း၊ ပါးစပ္တို႔ကို မေတာ္တဆကိုင္မိျခင္းမွ ကာကြယ္ရန္။ ( ဝင္ေလကို စစ္ေပးသည္)
ဒီေနရာမွာ Surgical mask အနားေတြက respirator လို မ်က္ႏွာေပၚမွာ လုံေန ေစ့ေနေအာင္ ကပ္မေနတာေၾကာင့္ အသက္ရွဴလိုက္လ်င္ အဲဒီေဘးပတ္လည္ကေနလည္းေလဝင္ပါတယ္။ ေဘးကဝင္တဲ့ေလကိုေတာ့ Filter စစ္ေပးထားတာမဟုတ္လို႔ ပိုးေတြ အမႈန္ေတြ ရွဴသြင္းတဲ့ ေလနဲ႔ အတူပါလာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းကကူးတဲ့ ေရာဂါေတြ မိမိကို မကူးေအာင္ ကာကြယ္မယ္ဆို Surgical mask က မလုံေလာက္ဘူးလို႔ ဆိုထာပါ။
ဒီေတာ့ Surgical mask ကို က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းေတြ သုံးတာက သူတို႔ဆီကေရာဂါေရာဂါျပန္႔တာကို ကာကြယ္႐ုံသာမက သူတိုကိုကာကြယ္ဖို႔အတြက္လည္းသုံးတယ္ဆိုတာကိုေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီေတာ့ Surgical mask ဟာ Bidirectional filter ႏွစ္ဘက္လုံးကဝင္လာတဲ့ အမႈန္ အမႊားေတြကို တားဆီးေပးတယ္လို႔ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
Surgical mask တပ်ဆင်ပုံနဲ့ ဖြုတ်ပုံကို ဟောင်ကောင်းကျန်းမာရေးဌာနက တင်ထားတဲ့ ဗီဒီယိုကလေး ပါ
စကၤာပူက်န္းမာေရးဌာန Singhealth
အဲလို မ်က္ႏွာမွာ ေလလုံေအာင္ ကပ္ေနဖို႔ မ်က္ႏွာပုံမ်ိဳးစုံ အ႐ြယ္မ်ိဳးစုံနဲ႔ သင့္ေလွ်ာ္တဲ့ အ႐ြယ္မ်ိဳးစုံ ထုတ္ရပါတယ္။ ပုံစံလည္းမ်ိဳးစုံရွိပါတယ္။ respirator ေဘးႏႈတ္ခမ္းေတြမွာ အနားသတ္ပါတတ္ပါတယ္။
ဒိအျပင္တပ္ဆင္ထားတာ တကယ္လုံမလုံကို Fit test လုပ္ၿပီး စစ္ေဆးပါတယ္။ ဒါမွ ကိုယ္တပ္တာ မွန္မမွန္ တကယ္သိမွာပါ။
သူက အဝင္ေလကိုသာစစ္ထုတ္ေပးၿပီး အထြက္ေလကို ဘာမွမလုပ္ပါ။
ဘယ္ေလာက္ေလလုံလဲဆိုလ်င္ အသက္ရွဴသြင္းတဲ့ အခါ ေဖါင္းေနနဲ႔ respirator မ်က္ႏွာျပင္ခြက္ဝင္သြားၿပီး အသက္ရႈိထုတ္မွ ျပန္ေဖါင္းလာၿပီး respirator ေဘးေတြက ေန ေလထြက္သြားပါတယ္။ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္း နဲ႔ ႏွလုံးေရာဂါရွိသူ ( ဥပမာ ပန္းနာရင္ၾကပ္) ေတြ တပ္ဆင္ထားလ်င္း အသက္ရွဴမဝဘဲဒုကၡေရာက္ပါတယ္။ ေဆး႐ုံနဲ႔ က်န္းမာေရးဌာနေတြမွာ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းကကူးစက္တတ္တဲ့ေရာဂါေတြ မကူးေအာင္ သုံးတာက တခါသုံး N95 respirator ပါ N98 ဆိုတာလည္းရွိပါတယ္။
အဲဒီလိုေရာဂါေတြ မကူးေအာင္ တခါသုံး N95 respirator ေတြကိုသုံးတဲ့အခါ စနစ္တက်ဝတ္ဆင္ဖို႔လို႔သလို ျပန္ျဖဳတ္လ်င္လည္း စနစ္တက်ျဖဳတ္ၿပီး စနစ္တက် စြန္႔ပစ္မွ ေရာဂါကူးစက္ျပန္႔ပြားမႈကေနကာကြယ္ေပးပါတယ္။ N95 respirator လိုအပ္တဲ့ အေျခအေနဆိုလ်င္ Personal Protective Equipment (PPE) ဆိုတဲ့ ပစၥည္း အစုံကို စနစ္တက် အဆင့္အလိုက္ ဝတ္ရ၊ ျပန္ခြၽတ္ရ စြန္႔ပစ္ရပါတယ္။ N95 respirator တမ်ိဳးတည္းသုံး႐ုံနဲ႔ မလုံေလာက္တဲ့အတြက္ လူနာနဲ႔ လူထုၾကားမွာ သြားလားလႈပ္ရွားေနသူေတြအတြက္ အသုံးမတည့္ပါဘူး။ေဆး႐ုံေဆးခန္းေတြမွာေတာ့ Full PPE နဲ႔တြဲသုံးပါတယ္။
23-06-2019
မွတ္ခ်က္ ။
အကိုးကားေတြကို လင့္လုပ္ထားပါတယ္။ လင့္လုပ္ထားတဲ့ စာေပၚကိုမွ်ားထာက္ပါက လက္ပုံေျပာင္းသြားမ်ာျဖစ္ၿပီ အဲဒီလက္နဲ႔ ႏွိပ္လိုက္ပါက လင့္ကို ေရာက္သြားပါမယ္။
အဆိုပါ ေဖ့စ္ဘြတ္ ဇာတ္လမ္းထဲကဆရာဝန္ရဲ႕ မမွားသင့္တဲ့ အမွား
တခါသုံး mask ဆိုတာ ျဖဳတ္ၿပီးတာနဲ႔ စနစ္တက်လႊင့္ပစ္ရပါတယ္၊Mask ကို မ်က္ႏွာမွာ တပ္လိုက္ရင္ အသက္ရွဴသြင္းတာနဲ႔ ေလထဲက အမႈန္အမႊားနဲ႔ ပိုးေတြက အျပင္ဘက္ေရာက္ေနတဲ့ မ်က္ႏွာျပင္မွာကပ္က်န္ေတာ့တာပါ (ဒီ ဇာတ္လမ္းမွာေတာ့ အစိမ္းဘက္ေပါ့) အလြန္ေသးငယ္တဲ့အမႈန္ေတြပဲ ေလနဲ႔အတူ ျဖတ္ဝင္သြားပါတယ္။
ဒါကို ဆရာဝန္က လူနာတပ္ထားတာမွားေနလို႔ဆိုၿပီး ျပန္ျဖဳတ္၊ ေျပာင္းျပန္လွန္ၿပီး ျပန္တပ္ေပးလိုက္ေရာ။
အဲဒီမွာအေစာပိုင္းတုန္းက အမႈန္နဲ႔ပိုးေတြကပ္ေနတဲ့ အစိမ္းဘက္က အတြင္းဘက္ကိုေရာက္ ၿပီးလူနာပါးစပ္နဲ႔ ႏွာေခါင္းကိုထိ၊ သူလည္းအသက္လည္းရွဴသြင္းေရာ အဲဒီမ်က္ႏွာျပင္မွာ အေစာပိုင္းကစုေဆာင္းထားသမွ် အမႈန္အမႊားနဲ႔ပိုးေတြ ကို ႏွာေခါင္းထဲ တခါတည္းစုပ္သြင္းလိုက္ေတာ့တာပါပဲ။
စနစ္တက် Mask ျဖဳတ္နည္းမွာ အဲဒီမ်က္ႏွာျပင္ကို လက္နဲ႔ေတာင္ မထိေအာင္သတိထားခိုင္းပါတယ္။
ဆရာဝန္က တကယ္ ပညာေပးခ်င္ရင္ လူနာသုံးေနတဲ့ mask ကိုျဖဳတ္ၿပီး အသစ္တခုေပးပါ။
အခုေတာ့ တကယ့္ infection control procedure ရဲ႕ အ႐ိုးရွင္းဆုံးအျခခံကိုေတာင္ မသိဘူး
ဒါမွမဟုတ္ အေလးမထားဘူး ျဖစ္သြားပါတယ္၊
ဒီလို ေရာဂါကာကြယ္ေရး အေျခခံကိုေတာင္ မသိတဲ့ ဆရာဝန္ကေျပာတဲ့ Mask တပ္နည္းကေကာ တကယ္ မွန္ပါေတာ့မလား။
အေထာက္အထား အေသးစိပ္ကို ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္
အဲဒီဆရာဝန္ေျပာတယ္ဆိုတဲ့ Surgical Mask တပ္နည္းအယူအဆရဲ႕ အရင္းအျမစ္ကေတာ့ Surgical Mask ဆိုတဲ့ ခြဲစိပ္ခန္းသုံး ႏွာေခါင္းစည္းေတြရဲ႕ တည္ေဆာက္ပုံနဲ႔ အလုပ္ပုံကို ေသေသခ်ာခ်ာ မသိတာရယ္ Surgical Mask ရဲ႕ မူလ အစရယ္ေၾကာင့္လို႔ ယူဆရပါတယ္။
Surgical Mask ရဲ႕ အစ
Surgical Mask ဆိုတာ ခြဲခန္းထဲမွာ နဲ႔ ေဆး႐ုံေဆးခန္းေတြက procedure room ေတြမွာ ဆရာဝန္ ဆရာမေတြက ခြဲစိပ္တာ procedure ေတြလုပ္ ေနတုန္း စကားေျပာၾက အသက္ရႈ ထုတ္ လုပ္ၾကတဲ့ အခါ သူတို႔ရဲ႕ ႏွာေခါင္း ပါးစပ္တို႔ထဲက ႏွာရည္နဲ႔ တံေတြးအမႈန္ေတြ နဲ႔ အတူပိုးမႊားေတြ ခြဲစိပ္ေနတဲ့ေနရာ ကိုက်ၿပီး ေရာဂါရတယ္။ အဲဒီေတာ့ ခြဲစိပ္မႈ၊ procedures လုပ္ေနတဲ့ ေနရာဟာ ပိုးမႊားကင္းစင္တဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ခြဲခန္းတို procedure room တို႔ထဲဝင္သူေတြအားလုံး ႏွာေခါင္းစည္း ေခါင္းစည္း ( ဆံပင္က အမႈန္မက်ေအာင္) ေတြတပ္ၾကရပါတယ္။အဲဒီမွာ Surgical Mask ဆိုတာ တပ္ဆင္ထားသူထံက ပိုးေတြကို အျပင္ကို မျပန္႔ေအာင္ကာကြယ္တာ လို႔ အမ်ားက နားလည္ထားပါတယ္။ မွန္လည္းမွန္ပါတယ္။ သူတို႔ တပ္ဆင္တဲ့ နည္းက အေရာင္ရွိတဲ့ ဘက္ကို အျပင္မွာထားတပ္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ အေတြးပိုနက္သူေတြက Surgical Mask ဆိုတာ ပိုးမႊားနဲ႔ အမႈန္ေတြ အျဖဴဘက္မ်က္ႏွာျပင္ကေန အစိမ္း ( သို႔မဟုတ္ အျပာ) ဘက္ကို မေရာက္ေအာင္တားဆီးေပးတယ္။ unidirectional filter ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ကိုယ္က အျပင္က အမႈန္ေတြကို ကိုယ့္ႏွာေခါင္းနဲ႔ပါးစပ္ထဲ မဝင္ေစခ်င္လ်င္ ေျပာင္းျပန္ျပန္တပ္ရမယ္။ ဒီေတာ့မွ အျဖဴကအျပင္ အစိမ္းကအတြင္းမွာေနေတာ့ ကိုယ္ရွဴသြင္းလိုက္တဲ့ ေလကို စစ္ထုတ္ကာကြယ္ေပးတယ္။
ေတြးလိုက္တာကေတာ့ အဟုတ္ပဲ။
ဒီလိုေတြးသူေတြ ေမ့ေနတာက Surgical Mask က တပ္ဆင္ထားသူ ဆရာဝန္ဆရာမ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းေတြရဲ႕ ႏွာေခါင္းနဲ႔ ပါးစပ္ထဲကို ေရာဂါပိုးရွိတဲ့ ေသြးေတြ၊ လူနာရဲ႕ ခႏၶာကထြက္တဲ့ အရည္ေတြ မဝင္ေအာင္လည္းတာဆီးေပးတယ္ဆိုတာပါ။
ဟုတ္မဟုတ္သိဖို Surgical mask ေတြအေၾကာင္း အေထာက္အထားကေလးေတြ ရွာၾကည့္ၾကရေအာင္။
Face Maskေတြကို ဘာအတြက္သုံးၾကတာလဲ
ရည္႐ြယ္ခ်က္ ၂မ်ိဳးရွိပါတယ္။
၁. တပ္ဆင္ထားသူရဲ႕အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ ပါးစပ္ထဲကို ျပင္ပ ပတ္ဝန္းက်င္က ဒုကၡေပးႏိုင္တဲ့ အရာေတြ (ဥပမာ အခိုးအေငြ႕၊ ဓါတ္ေငြ႕၊ အရည္၊ အမႈန္အမႊား၊ ေရာဂါပိုး တို႔ဆိုပါစို႔။) ဝင္မလာေအာင္ပါ။ respirator လို႔ေခၚၾကပါတယ္။ အျပင္ကဝင္တာကို စစ္ေပးတာပါ။ ေဘးႏႈတ္ခမ္းေတြက ေလလုံေနေအာင္ဝတ္ရပါတယ္။၂. တပ္ဆင္ထားသူရဲ႕ ပါးစပ္နဲ႔ ႏွာေခါင္းထဲက အသက္ရွဴထုတ္လို႔၊ ႏွာေခ် ေခ်ာင္းဆိုးလို႔၊ စကားေျပာလို႔ထြက္လာတဲ့ တံေတြး၊ ႏွာရည္၊ တို႔နဲ႔ အတူ ပါလာတဲ ေရာဂါပိုးေတြ အနားပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ သူတပါးဆီ ျပန္႔မသြားေအာင္ တားဆီးဖို႔ပါ။ Mask လို႔ေခၚၾကပါတယ္။ (အတြင္းကထြက္တာကို စစ္ေပးတာ) ဒါေပမယ့္ Mask ေတြဟာ အျပင္ကဝင္လာတဲ့ ေလကိုလည္း အမႈန္မႊားေတြမပါေအာင္စစ္ေပးပါေသးတယ္။ (အျပင္ကဝင္တာကို စစ္ေပးတာ)
 |
| Face mask Respirator နှုင်းယှဉ်ချက် |
Mask နဲ႔ respirator အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္
ဖုန္ေတြ အမႈန္ေတြ၊ ဓါတုပစၥည္း၊ အရည္ အေငြ႕ေတြနဲ႔ အလုပ္လုပ္ရတဲ့ လုပ္ငန္းခြင္သုံးဖို႔ ထုတ္တာမ်ားပါတယ္။ ေလထဲကတဆင့္ျပန္႔ပြားတဲ့ ေရာဂါေတြ ျပန္႔ပြားကူးစက္တာကာကြယ္ ဖို႔က်န္းမာေရး ဌာနေတြမွာလည္းသုံးပါတယ္။
Face mask
ဆိုရာမွာ ႏွာေခါင္းနဲ႔ ပါးစပ္ကိုဖုံးထားတဲ့ မ်က္ႏွာေပၚမွာ သက္ေတာင့္သက္သာစြာ တပ္ဆင္ထားတဲ့အကာအကြယ္ပါ။ ဖုန္မရွဴမိေအာင္သုံးတဲ့ စကၠဴ Mask, အဝတ္နဲ႔ ခ်ဳပ္ထားတဲ့ Mask အျပင္ အမ်ားသိတာက Surgical mask ဆိုတဲ့ ေဆး႐ုံသုံး Mask ပါ။ အမ်ားအားျဖင့္ အစိမ္းနဲ႔ အျပာဆိုၿပီးလာပါတယ္။ က်န္းမာေရးဌာနေတြမွာ Dental Mask, Medical procedure mask, Isolation mask, Laser mask ဆိုတာေတြလည္းရွိေပမယ့္ Surgical Mask လို႔ပဲ လူသိမ်ားပါတယ္။ |
| Surgical Mask |
Surgical Mask များ
Surgical Mask တည္ေဆာက္ထားပုံ
တံဆိပ္နဲ႔ ထုတ္လုပ္သူေပၚလိုက္ၿပီး ကြာျခားမႈရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံအမ်ားစုမွာေတာ့ FDA လိုအဖြဲ႕ကလက္ခံထားတဲ့ စံႏႈန္းေတြနဲ႔ကိုက္ညီမွ ေဈးကြက္တင္လို႔ရပါတယ္။ အလႊာ သုံးလႊာပါ Fuid Repellent Surgical Mask (FRSM) ကိုေတာ့ အမ်ားစုက လက္ခံထားပါတယ္။ အရည္အေသြးကို particulate Filteration efficiency ( PFE)၊ Bacterial Filteration efficiency 9BFE) ASTM F2101-01နဲ႔ air exchange တို႔နဲ႔ သတ္မွတ္စံႏႈန္းထားႏႈင္းယွဥ္တိုင္းတာပါတယ္။
၁. အလႊာသုံးလႊာပါ Filter အ႐ြက္၊
၂. သူ႔ရဲ႕ အေပၚဘက္ဆုံးနားမွာ ႏွာေခါင္းေဘးမွာ လြတ္မေနေအာင္ ျပန္ဖိေပးဖို႔ လိုသလို ပုံသြင္းလို႔ရတဲ့ သတၱဳေခ်ာင္း၊
၃. ေဘးမွာ နားကိုခ်ိန္ဖို႔ေမွ်ာ့ႀကိဳးကြင္း (သိူ႔) ေခါင္းကို ပတ္ခ်ည္ဖို႔ႀကိဳး တို႔ပါပါတယ္။
 |
| အလွှာသုံးလွှာ |
Filter သုံးလႊာ
၁. ပထမအလႊာ ( အတြင္းလႊာ) ကို ေပ်ာ့ေျပာင္းၿပီး အရည္အလြယ္တကူမစိုႏိုင္တဲ့ airlaid4 paper နဲ႔ လုပ္ထားပါတယ္၊ မ်က္ႏွာေပၚကအေမႊး၊ ေခြၽး၊ သြားရည္, ႏွာရည္ စတာေတြ Mask အထဲကို မဝင္ေအာင္တားေပးပါတယ္။ တခ်ိ႕ကေတာ့အစိုဓါတ္ကိုစုပ္တယ္ဆိုပါတယ္။
၂. အလယ္လႊာ Filter ကေတာ့ ေရစိုခံ polypropylene ဆိုတဲ့ ပလတ္စတစ္အမွ်င္တမ်ိဳးကိုသုံးထားၿပီး လုပ္ထားပါတယ္။ ဘက္တီးရီးယား၊ ခႏၶာမွထြက္ေသာအရည္မႈန္ droplet မ်ား၊ မသန္႔ရွင္းေသာအမႈန္အမႊားမ်ားကို ရႈသြင္းတဲ့ေလထဲဆက္ပါမလာေအာင္ တားဆီးစစ္ထုတ္ဖို႔ပါ။
၃. တတိယအလႊာ ( အျပင္လႊာ) ကလည္း ေရစိုခံ polypropylene ဆိုတဲ့ ပလတ္စတစ္အမွ်င္ နဲ႔ လုပ္ထားၿပီး မသန္႔တဲ့ အရည္၊ ေသြး စတာေတြကို မ်က္ႏွာကိုစင္လာတဲ့ အခါ Mask ထဲကို ဝင္မလာေအာင္တားေပးဖို႔ပါ။ ဒါကအေရးႀကီးပါတယ္ Mask ေတြေရစိုလ်င္ အကာကြယ္ မေပးႏိုင္ေတာ့လို႔အသစ္လဲရပါတယ္။
 |
| https://www.chp.gov.hk/files/pdf/use_mask_properly.pdf |
ဒီတည္ေဆာက္ပုံအရ အလႊာ ၃ လႊာပါ Surgical mask ေတြမွာ စထုတ္ကတည္က ဘယ္အလႊာက အတြင္း ဘယ္အလႊာက အျပင္ဆိုတာ သတ္မွတ္ၿပီး တလႊာခ်င္းစီအတြက္ သုံးတဲ့ပစၥည္းကို စနစ္တက် ေ႐ြးခ်ယ္ထားပါတယ္။
လိုအပ္သလို အတြင္း အျပင္ေျပာင္းလွည့္ၿပီးသုံးလို႔ရတယ္ဆိုတဲ့ ေ႐ြးခ်ယ္စရာကို ဘယ္ထုတ္လုပ္သူကမွ်ေပးမထားပဲ တပ္ဆင္ရမယ့္ ပုံစီကတခုည္းသာရွိတာကို ေတြ႕ရပါတယ္.
ေနာက္တခုကေတာ့ ေလကို အဓိက စစ္ထုတ္ေပးတဲ့ အလယ္လႊာက စစ္ထုတ္ပုံကို တဘက္သြား ( unidirectional filter) လို႔ ေဖၚျပထားတာ သတ္မွတ္ထားတာ လုံးဝ မရွိပါ။ အဲလို unidirectional filter ျဖစ္ေနခဲလ်င္ စက္႐ုံမွာ ဘက္မွားမခ်ဳပ္မိဖို႔ စနစ္တခုထားရပါေတာ့မယ္။ ဥပမာ မ်က္ႏွာျပင္ ၂ဘက္ အေရာင္နဲ႔ ခြဲျခားတာမ်ိဳး၊ ဒါေပမယ့္ အဲလို လုံးဝမရွိပါ။ ဆိုလိုတာကေတာ့ အလယ္လႊာက ေလကို ဘယ္ဘက္ကို ရႈသြင္းသြင္း အတူတူပဲ စစ္ထုတ္ ကာကြယ္ေပးမွာပါ။
Surgical mask ကို ဘယ္ေနရာမွာသုံးၾကလဲ?
ရည္႐ြယ္ခ်က္မ်ိဳးစုံနဲ႔ သုံးပါတယ္။အဓိကကေတာ့
၁. ေနမေကာင္းသူမ်ား သူတို႔ရဲ႕ ႏွာရည္ တံေတြးစသည္တို႔ထဲရွိ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းပိုးမ်ား ပတ္ဝန္းက်င္ကို ျပန္႔ႏွံကူးစက္ျခင္းမွ ကာကြယ္ရန္ ဝတ္ဆင္သည္။ (ထြက္ေလကို စစ္ေပးတာ)
၂. က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းမ်ား သူတို႔ရဲ႕ ႏွာရည္ တံေတြးစသည္တို႔ထဲရွိ ေရာဂါပိုးမ်ား သူတို႔ကုသေပးေန၊ ခြဲစိပ္ေပးေနေသာ လူနာေပၚသို႔ မေတာ္တဆ က်ေရာက္ ေရာဂါေရစခ်င္းမွ ကာကြယ္ရန္ (ထြက္ေလကို စစ္ေပးတာ)
၃. တပ္ဆင္ထားသူကို ေဘးျဖစ္ေစတတ္ေသာအရာမ်ား မွကာကြယ္ေပးရန္ ဥပမာ အမႈန္ အမႊားမ်ား၊ စင္ထြက္လာေသာ ေသြး၊ ခႏၶာမွထြက္ေသာအရည္မ်ား၊ မသန္႔ေသာ လက္ျဖင့္ မ်က္လုံး၊ ႏွာ ေခါင္း၊ ပါးစပ္တို႔ကို မေတာ္တဆကိုင္မိျခင္းမွ ကာကြယ္ရန္။ ( ဝင္ေလကို စစ္ေပးသည္)
ဒီေနရာမွာ Surgical mask အနားေတြက respirator လို မ်က္ႏွာေပၚမွာ လုံေန ေစ့ေနေအာင္ ကပ္မေနတာေၾကာင့္ အသက္ရွဴလိုက္လ်င္ အဲဒီေဘးပတ္လည္ကေနလည္းေလဝင္ပါတယ္။ ေဘးကဝင္တဲ့ေလကိုေတာ့ Filter စစ္ေပးထားတာမဟုတ္လို႔ ပိုးေတြ အမႈန္ေတြ ရွဴသြင္းတဲ့ ေလနဲ႔ အတူပါလာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းကကူးတဲ့ ေရာဂါေတြ မိမိကို မကူးေအာင္ ကာကြယ္မယ္ဆို Surgical mask က မလုံေလာက္ဘူးလို႔ ဆိုထာပါ။
ဒီေတာ့ Surgical mask ကို က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းေတြ သုံးတာက သူတို႔ဆီကေရာဂါေရာဂါျပန္႔တာကို ကာကြယ္႐ုံသာမက သူတိုကိုကာကြယ္ဖို႔အတြက္လည္းသုံးတယ္ဆိုတာကိုေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီေတာ့ Surgical mask ဟာ Bidirectional filter ႏွစ္ဘက္လုံးကဝင္လာတဲ့ အမႈန္ အမႊားေတြကို တားဆီးေပးတယ္လို႔ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
Surgical mask ကို ဘယ္လိုတပ္မလဲ ျဖဳတ္မလဲ
Mask ပဲျဖစ္ျဖစ္ respirator ပဲျဖစ္ျဖစ္ တပ္ဆင္ရာမွာသာမက သုံးၿပီးဖို႔ ျပန္ျဖဳတ္ရာမွာပါစနစ္တက် မွန္မွန္ကန္ကန္ လုပ္ႏိုင္မွ လိုအပ္တဲ့ ကာကြယ္မႈကိုေပးႏိုင္ပါတယ္။ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္က SARS ေရာဂါ စတင္ခဲ့တဲ့ ၊ တုပ္ေကြးလည္း ႏွစ္တိုင္း အျဖစ္မ်ားလို႔ ကူစက္ေရာဂါကာကြယ္ေရးကို အလြန္ အေရးထားတဲ့ ေဟာင္ေကာင္ က်န္းမာေရးဌာနက တင္ထားတဲ့ Surgical mask ကို စနစ္တက်ဘယ္လိုတပ္တယ္ ျဖဳတ္မယ္ဆိုတာကိုေအာက္မွာတြဲထားပါတယ္.
စကၤာပူက်န္းမာေရးဌာန Singhealth
N95 respirator အေၾကာင္း အျမည္း
N95 respirator ဆိုတာကေတာ့ မ်က္ႏွာေပၚမွာ ေဘးႏႈတ္ခမ္းေတြကေနေလဝင္ေပါက္မရွိေအာင္ ခပ္တင္းတင္း ဝတ္ဆင္ရပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ အတြင္းမ်က္ႏွာျပင္က ႏွာေခါင္း၊ ပါးစပ္တို႔နဲ႔ အကုန္ထိကပ္မေနပါဘူး၊ ရွဴသြင္းလိုက္တဲ့ ေလထဲမွာပါတဲ့ အမႈန္အမႊားမ်ား ( ဘက္တီးရီးယားနဲ႔ ဗိုင္းရပ္စ္ အပါအဝင္ အ႐ြယ္ ၃ မိုင္ခ႐ြန္ထက္ႀကီးေသာ) ကို ၉၅ ရာႏႈန္းကို တားဆီးေပးတဲ့ respirator ကို N95 Respirator လို႔ေခၚပါတယ္။ |
| Kimberly-Clark N95 Respirator |
 |
| N95 Medical Respirator |
အဲလို မ်က္ႏွာမွာ ေလလုံေအာင္ ကပ္ေနဖို႔ မ်က္ႏွာပုံမ်ိဳးစုံ အ႐ြယ္မ်ိဳးစုံနဲ႔ သင့္ေလွ်ာ္တဲ့ အ႐ြယ္မ်ိဳးစုံ ထုတ္ရပါတယ္။ ပုံစံလည္းမ်ိဳးစုံရွိပါတယ္။ respirator ေဘးႏႈတ္ခမ္းေတြမွာ အနားသတ္ပါတတ္ပါတယ္။
ဒိအျပင္တပ္ဆင္ထားတာ တကယ္လုံမလုံကို Fit test လုပ္ၿပီး စစ္ေဆးပါတယ္။ ဒါမွ ကိုယ္တပ္တာ မွန္မမွန္ တကယ္သိမွာပါ။
သူက အဝင္ေလကိုသာစစ္ထုတ္ေပးၿပီး အထြက္ေလကို ဘာမွမလုပ္ပါ။
ဘယ္ေလာက္ေလလုံလဲဆိုလ်င္ အသက္ရွဴသြင္းတဲ့ အခါ ေဖါင္းေနနဲ႔ respirator မ်က္ႏွာျပင္ခြက္ဝင္သြားၿပီး အသက္ရႈိထုတ္မွ ျပန္ေဖါင္းလာၿပီး respirator ေဘးေတြက ေန ေလထြက္သြားပါတယ္။ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္း နဲ႔ ႏွလုံးေရာဂါရွိသူ ( ဥပမာ ပန္းနာရင္ၾကပ္) ေတြ တပ္ဆင္ထားလ်င္း အသက္ရွဴမဝဘဲဒုကၡေရာက္ပါတယ္။ ေဆး႐ုံနဲ႔ က်န္းမာေရးဌာနေတြမွာ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းကကူးစက္တတ္တဲ့ေရာဂါေတြ မကူးေအာင္ သုံးတာက တခါသုံး N95 respirator ပါ N98 ဆိုတာလည္းရွိပါတယ္။
အဲဒီလိုေရာဂါေတြ မကူးေအာင္ တခါသုံး N95 respirator ေတြကိုသုံးတဲ့အခါ စနစ္တက်ဝတ္ဆင္ဖို႔လို႔သလို ျပန္ျဖဳတ္လ်င္လည္း စနစ္တက်ျဖဳတ္ၿပီး စနစ္တက် စြန္႔ပစ္မွ ေရာဂါကူးစက္ျပန္႔ပြားမႈကေနကာကြယ္ေပးပါတယ္။ N95 respirator လိုအပ္တဲ့ အေျခအေနဆိုလ်င္ Personal Protective Equipment (PPE) ဆိုတဲ့ ပစၥည္း အစုံကို စနစ္တက် အဆင့္အလိုက္ ဝတ္ရ၊ ျပန္ခြၽတ္ရ စြန္႔ပစ္ရပါတယ္။ N95 respirator တမ်ိဳးတည္းသုံး႐ုံနဲ႔ မလုံေလာက္တဲ့အတြက္ လူနာနဲ႔ လူထုၾကားမွာ သြားလားလႈပ္ရွားေနသူေတြအတြက္ အသုံးမတည့္ပါဘူး။ေဆး႐ုံေဆးခန္းေတြမွာေတာ့ Full PPE နဲ႔တြဲသုံးပါတယ္။
23-06-2019
မွတ္ခ်က္ ။
အကိုးကားေတြကို လင့္လုပ္ထားပါတယ္။ လင့္လုပ္ထားတဲ့ စာေပၚကိုမွ်ားထာက္ပါက လက္ပုံေျပာင္းသြားမ်ာျဖစ္ၿပီ အဲဒီလက္နဲ႔ ႏွိပ္လိုက္ပါက လင့္ကို ေရာက္သြားပါမယ္။
No comments:
Post a Comment